“Besoak nahi zituzten eta jendea heldu zen”. Langile migratzaile askoren lelo bihurtu den esaldi honek, historikoki prekario eta arrazializatutako sektore batean eskubideen aitorpenaren aldeko eguneroko borroka jasotzen du: zaintza eta etxeko lana. Borroka honen muinean La Comala dago, irabazi-asmorik gabeko langile kooperatiba, etxeko enplegua ulertzeko eta baloratzeko modua eraldatzen ari dena.
Eskubideei uko egin gabe zaintzea
La Comala ez da zerbitzu enpresa bat bakarrik. Irabazi asmorik gabeko langile kooperatiba bat da. Erresistentzia eta duintasun gunea da emakume migratzaile askorentzat, eta informalitatean harrapatuta geratu beharrean, justizia sozialean, feminismoan eta arrazakeriaren aurkako lan eredua eraiki dute. Garbiketa edo etxez etxeko zaintzaz haratago doa euren lana: zaintzeko eskubide unibertsala eskatzen dute, baina baita bertan lan egiten dutenek eskubideak eta lan baldintza justuak eskura ditzatela ere.
Zerk egiten du berezia La Comala?
Esplotazioa eta lan-ezegonkortasuna ohikoak diren merkatu honetan, La Comala eredu guztiz ezberdin baten aldeko apustua egiten ari da:
- Eskubideak eskaintzen dituen lana : Lankide guztiek Gizarte Segurantzaren sistema orokorrean altan daude, gizarte babesa eta lan egonkortasuna bermatuz.
- Autogestioa eta demokrazia : Kooperatiba gisa, erabakiak kolektiboki hartzen dira, langileen kontura irabaziak dituzten nagusi edo bitartekaririk gabe.
- Etengabeko prestakuntza : Ez da soilik enplegua, ahalduntzea baizik. La Comalak lan eskubideen, ekonomia sozialaren eta gaitasun profesionalen hobekuntzaren inguruko prestakuntza eskaintzen du.
- Elkarrekiko zaintza: Zaintzeak ez baitu zertan prekario bihurtu behar, kooperatibak laguntza sareak sustatzen ditu bazkideen artean.
Arrazakeria eta patriarkatua zalantzan jartzen dituen ekonomia sozialaren eredua
Espainian, etxeko enpleguari dagokionez, desberdintasun handiak daude oraindik. Sektore honetan lan egiten dutenen %95 baino gehiago emakumeak dira, horietako asko etorkinak, eta oraindik hutsune handiak daude oinarrizko eskubideetan, hala nola langabezia-prestazioan edo lanaldiaren erregulazioan. La Comalak injustizia horiek ikusarazteaz gain, lanaren duintasunean eta bere benetako balioaren aitortzan oinarritutako eredu alternatibo bat proposatzen du.
Benetan eraldatzailea izan nahi duen ekonomia sozial batean, La Comala bezalako ekimenek gogorarazi dute ez dela nahikoa justiziaz hitz egitea, ikuspegi antiarrazista eta feminista bat sartzen ez badugu. Ez dago guztion eskubiderik gabeko ekonomia sozialik. Ez dago justiziarik zaintzen gaituztenak zaintzen ez baditugu.
Kolektiboki zainduz, eskubideekin zainduz
La Comala eraldaketa sozialaren erreferentea ez ezik, beste lan eredu bat posible dela adierazten duen adibidea ere bada. Ez da soilik zaintza ulertzen dugun modua aldatzea, baizik eta hortan dihardutenei erabateko langile gisa aitortzen zaiela bermatzea, pertsonak erdigunean jartzen dituen demokrazia ekonomiko eta enpresariala sustatzen dute entitateengatik apustu egiten dugun bitartean. Zaintza, eskubide unibertsala delako eta eskubide hori egunero erabiltzen dutenengandik hasten baita.
Eredu justuagoa, bidezkoagoa eta esplotatzailerik gabekoa defendatzen duten lanpostuetan ere inbertitu nahi baduzu, konektatu gizarte ekonomiako lan-eskaintzekin gure enplegu-atariaren bitartez. Zaintzaile lan egiteak ez duelako baldintza prekarioetan lan egitea esan nahi.
